Ruda Pabianicka - Historia komunikacji w latach 1901 - 1996
(część 8)
Opracowanie: Wojciech Dębski Łódzkie tramwaje i autobusy
KALENDARIUM
24 grudnia 1898 r.
Car Mikołaj II podpisał warunki koncesji na budowę linii tramwajowe z Łodzi do Pabianic.
wiosna 1900 r.
Rozpoczęcie prac przy budowie trasy tramwajowej z Łodzi do Pabianic.
17 stycznia 1901 r.
Uroczyste otwarcie trasy tramwajowej z Łodzi do Pabianic. Oddano do użytku zajezdnię Chocianowice.
1902 r.
Wydłużono prawie dwukrotnie hale postojowe w zajezdni Chocianowice.
1903 r.
Wybudowano wiadukt kolei obwodowej nad szosą Pabianicką.
27 marca 1907 r.
Car Mikołaj II podpisał zezwolenie na utworzenie spółki akcyjnej Towarzystwa Łódzkich Wąskotorowych Elektrycznych Kolei Dojazdowych (dalej: ŁWEKD).
1 lipca 1908 r.
Rozpoczyna działalność ŁWEKD.
1909 r.
ŁWEKD zakupiły pierwsze wagony silnikowe i doczepne typu U104, które przez wiele lat kursowały na liniach podmiejskich przebiegających przez Rudę Pabianicką.
luty 1910 r.
Oddano do eksploatacji nowy odcinek trasy do Rudy Pabianickiej. Punkt krańcowy zlokalizowano przy obecnej ul. Popioły. Był to pierwszy fragment przyszłej linii tuszyńskiej.
7 sierpnia 1914 r.
Zarząd ŁWEKD polecił budowę trasy z Rudy Pabianickiej przez Gadkę Starą, Rzgów do Tuszyna.
listopad 1915 r.
Rozpoczęto budowę trasy z Rudy Pabianickiej do Tuszyna.
18 kwietnia 1916 r.
Uroczyste otwarcie trasy z Rudy Pabianickiej do Tuszyna. Linia obsługiwana była trakcją parową.
1922 r.
W pierwszej połowie roku wprowadzono na liniach podmiejskich czas środkowo-europejski.
14 lutego 1923 r.
Ruda Pabianicka otrzymała prawa miejskie, stając się samodzielnym miastem.
Szosę Pabianicką nazwano Staszica, szosę Piotrkowską nazwano Piłsudskiego.
1926 r.
Rozpoczęto elektryfikację odcinka trasy z Rudy Pabianickiej do Tuszyna. Prace rozpoczęto prawdopodobnie w maju - po zakończeniu elektryfikacji linii ozorkowskiej.
1 czerwca 1927 r.
Oddano do użytku zelektryfikowany odcinek trasy z Rudy Pabianickiej do Tuszyna.
1928 - 1930
Na liniach podmiejskich ŁWEKD wymieniono sieć trakcyjną, dostosowując ją do pantografów, które zastąpiły rolkowe odbieraki prądu.
1929 r.
Powstał projekt bocznicy biegnącej ulicami Długą i Wyścigową do Toru Wyścigów Konnych. Budowę bocznicy zrealizowano prawdopodobnie w tym samym roku.
20 lipca 1934 r.
ŁWEKD otworzyły swoją pierwszą linię autobusową, która połączyła Łódź z Sieradzem. Jej trasa biegła m.in. przez Rudę Pabianicką.
1937 r.
Poszerzono teren zajezdni Chocianowice o 7,3 m po lewej stronie hali.
9 września 1939 r.
Ruda Pabianicka została zajęta przez wojska niemieckie.
1 kwietnia 1940 r.
Rudę Pabianicką pod zniemczoną nazwą Ershauzen włączono do Łodzi jako jedną z siedmiu dzielnic zewnętrznych.
1 listopada 1940 r.
Linie podmiejskie oznaczono dodatkowo numerami. Linia pabianicka - 70, linia tuszyńska - 80, linia do Rudy Pabianickiej - 81.
1941 r.
Oddano do użytku pętlę "Kolej Obwodowa", która w latach 1954 - 1959 znajdowała się na terenie dzielnicy Ruda.
styczeń 1945 r.
Zburzono wiadukt nad Breslauerstrasse (obecnie Pabianicka). Dokładna data jego odbudowy jest nieznana.
Niemieccy pracownicy podczas ucieczki z Łodzi użyli autobusów ŁWEKD stacjonujących na Chocianowicach.
maj 1945 r.
Po zakończeniu wojny Ruda Pabianicka ponownie została samodzielnym miastem.
13 lutego 1946 r.
Ruda Pabianicka została włączona do Łodzi jako część dzielnicy "Południe".
Ulicę Staszica przemianowano na Pabianicką. Ulicę Piłsudskiego przemianowano na Rudzką.
1952 r.
Przebudowano węzeł torowy na skrzyżowaniu Pabianicka/Rudzka. Wybudowano na ul. Rudzkiej podwójne skręty w obydwu kierunkach. Układ ten przetrwał do kolejnej przebudowy w 1978 r. Około 1952 r. rozebrano nieużywaną bocznicę do Toru Wyścigów Konnych.
1954 r.
Ruda została samodzielną dzielnicą Łodzi.
1 stycznia 1956 r.
Wprowadzono numerację dla podmiejskich linii tramwajowych. Linia pabianicka - 41, linia tuszyńska - 42.
1957 r.
Sprowadzono do zajezdni Chocianowice pierwsze wagony typy 5N i 5ND, które stopniowo zaczęły zastępować wagony wyprodukowane przed I wojną światową.
8 marca 1959 r.
Zajezdnia Chocianowice otrzymała po raz pierwszy obsługę linii miejskiej. Był to pociąg 11/6.
30.04.1959 r.
Ruda otrzymała pierwszą linię autobusową nr 62. Krańcówkę zlokalizowano na ul. Dubois przy ul. Zatokowej.
1 stycznia 1960 r.
Rudę włączono do nowej dzielnicy "Górna". Uruchomiono linię 42 bis na trasie Łódź - Rzgów.
listopad 1960 r.
Zmodernizowano i rozbudowano zajezdnię Chocianowice. Hale przerobiono na przelotowe oraz wybudowano duży plac postojowy dla wagonów.
7 grudnia 1960 r.
Wycofano z eksploatacji ostatnie czteroosiowe wagony U104, które na liniach podmiejskich po Rudzie kursowały 50 lat.
21 lipca 1961 r.
Uruchomiono na Rudzie pierwszą miejską linię tramwajową nr 26. Swoją trasę kończyła przy zajezdni Chocianowice.
10 grudnia 1961
W związku z remontem wiaduktu kolejowego na ul. Pabianickiej ruch tramwajów w tym dniu został tam zawieszony. Tramwaje podmiejskich linii 41 i 42 dojeżdżały od strony Pabianic i Tuszyna do ul. Leszczowej. Tramwaje linii 26 jadące od strony Łodzi kończyły trasę na pętli Kolej Obwodowa.
20 czerwca 1962 r.
Na ul. Rudzkiej (od Pabianickiej do Popioły) rozpoczęto układać podwójne torowisko.
8 lipca 1962 r.
Oddano do użytku pętlę tramwajową przy ul. Popioły.
11 lipca 1962 r.
Oddano do użytku podwójne torowisko na ul. Rudzkiej (od Pabianickiej do Popioły).
15 lipca 1962 r.
W związku z wybudowaniem podwójnych torów na ul. Rudzkiej, uruchomiono w niedziele i święta 10 pociągów nadzwyczajnych do pętli Popioły.
15 października 1962 r.
Krańcówkę linii 26 przeniesiono z Chocianowic na "Popioły".
1 marca 1963 r.
Uruchomiono nową linię tramwajową nr 27. Swoją trasę kończyła na pętli Kolej Obwodowa, a w godzinach szczytu dojeżdżała do Chocianowic.
1 grudnia 1964 r.
Wprowadzono samoobsługę w wagonach silnikowych na liniach 26 i 27.
12 lutego 1968 r.
Uruchomiono nocną linię tramwajową 107. Swoją trasę kończyła przy zajezdni Chocianowice.
1 maja 1968 r.
Na Rudę skierowano drugą linię autobusową nr 55. Trasę kończyła na ul. Chocianowickiej (granica miasta).
6 kwietnia 1970 r.
Nocną linię tramwajową 107 zastąpiła na Rudzie linia 103.
18 września 1972 r.
Oddano do użytku pętlę tramwajową Chocianowice.
1973 r.
Na liniach 26 i 27 zaczęły kursować przegubowe wagony nowej generacji typu 102NaW i 803N.
Na ul. Rudzkiej (od pętli Popioły do ul. Cienistej) ułożono drugi tor.
1 września 1973 r.
Wydłużono trasę linii 1 od pętli Kolej Obwodowa do pętli Chocianowice.
1 grudnia 1973 r.
Linię 27 skierowano na stałe do pętli Chocianowice.
1974 r.
Na ul. Pabianickiej (od Chocianowic do Małego Skrętu) wymieniono sieć trakcyjną z płaskiej na łańcuchową. Drewniane słupy zastąpiono betonowymi.
7 kwietnia 1974 r.
Oddano do użytku nową pętlę przy ul. Skrajnej i skierowano na nią linię 26.
24 lipca 1974 r.
Uruchomiono linię 54, która w północnej części Rudy kursowała ul. Pabianicką, Prądzyńskiego, Zamojską, Franciszka do pętli Czahary.
1976 r.
Wymieniono ostatnie drewniane słupy podtrzymujące sieć trakcyjną na terenie Rudy. Był to odcinek na ul. Rudzkiej między pętlą Popioły i pętlą Skrajna.
14 marca 1977 r.
Na linii 41 wprowadzono pełną samoobsługę.
maj 1978 r.
Wymieniono szyny na ul. Pabianickiej. Przy skrzyżowaniach z ul. Rudzką i Dubois torowisko odsunięto od krawędzi jezdni w celu powiększenia wysepek przystankowych dla tramwajów jadących w kierunku centrum.
17 czerwca 1978 r.
W związku z likwidacją tramwajów na odcinku Rzgów - Tuszyn na linii 42 zlikwidowano składy trzywagonowe. Zlikwidowano linię 42 bis oraz obsługę konduktorską na linii 42. Po Rudzie przestały kursować wagony dwukierunkowe.
16 lipca 1979 r.
Uruchomiono w dni robocze nową linię autobusową 62 bis. Pętlę zlokalizowano na parkingu przy skrzyżowaniu ul. Dubois i Pabianickiej.
grudzień 1979 r.
Na liniach tramwajowych kursujących po Rudzie przestały jeździć ostatnie wagony z ręcznie otwieranymi drzwiami.
22 września 1980 r.
Wydłużono trasę linii 11 od pętli Kolej Obwodowa do pętli Chocianowice. Pętlę Kolej Obwodowa zlikwidowano.
29 lipca 1981
Zlikwidowano linię autobusową 62 bis.
26 października 1981
Przywrócono linię 62 bis. Trasę kończyła na pętli przy ul. Zatokowej.
1 lutego 1983 r.
Linię autobusową 55 przenumerowano na 257.
2 listopada 1983 r.
Zlikwidowano linię 54. Na jej miejsce skierowano linię 61.
31 marca 1985 r.
Uruchomiono nocną linię autobusową 141 z Łodzi do Pabianic, która na ul. Pabianickiej zastąpiła nocną linię tramwajową 103.
1 kwietnia 1985 r.
Zlikwidowano nocną linię tramwajową 103.
7 kwietnia 1986 r.
Linię autobusową 257 przenumerowano na 68.
1988 r.
Wymieniono torowisko na ul. Rudzkiej (od ul. Pabianickiej do ul. Lubuskiej).
1989 r.
Wymieniono torowisko na ul. Rudzkiej (od ul. Lubuskiej do pętli Popioły).
luty 1990
Wycofano w zajezdni Chocianowice dwuosiowe wagony typu 5N i 5ND. Ostatnie składy kursowały po Rudzie na linii 41.
30 października 1992 r.
Linię tramwajową 1 zastąpiła na Rudzie linia tramwajowa 18.
1 marca 1993
Linię autobusową 62 bis przenumerowano na 63.
1 czerwca 1993 r.
Zlikwidowano linię tramwajową 42.
1 listopada 1993 r.
Obsługę linii 41 przejęła Międzygminna Komunikacja Tramwajowa Sp. z o.o. Wagony potrzebne do obsługi linii 41 stacjonowały w zajezdni Chocianowice.
1994 r.
Rozpoczęto przebudowę ul. Pabianickiej od ul. Leszczowej w kierunku Chocianowic.
1 czerwca 1995 r.
Wagony MKT przeznaczone do obsługi linii 41 przeniesiono z zajezdni Chocianowice na Helenówek.
14 czerwca 1995 r.
Zlikwidowano linię tramwajową 26. W jej miejsce skierowano z Chocianowic do pętli Skrajna linię 27.
24 lipca 1996 r.
Zlikwidowano tramwaje na ul. Rudzkiej. Linię 18 skrócono od pętli Popioły do ronda Lotników Lwowskich. Linię 27 skierowano z pętli Skrajna do pętli Chocianowice. Uruchomiono nową linię autobusową 50, która zastąpiła tramwaje na ul. Rudzkiej.
Krzyżak torowy na rozjeździe umożliwiającym skręt z ul. Pabianickiej (od Chocianowic) w ul. Rudzką.
Foto: Wojciech Dębski; 5.07.1996 r.
.